Erekcja (fizjologia)

Erekcja (z łac. erectio) lub wzwód jest to usztywnienie i powiększenie się narządu zbudowanego z tkanek jamistych w wyniku zwiększonego dopływu i zmniejszonego odpływu krwi z organu.

Określeniem erekcja najczęściej nazywa się wzwód penisa u mężczyzn.

Fizjologia
Narządy płciowe są utrzymywane w stanie wiotkości dzięki tonicznej aktywności nerwów współczulnych ze splotu podbrzusznego dolnego. Aktywność nerwów współczulnych zawsze powoduje zwężanie tętnic (za wyjątkiem naczyń wieńcowych) – tak więc w tym wypadku dopływ krwi do prącia jest ograniczany. Po aktywacji ośrodka erekcji w rdzeniu kręgowym, który wysyła gałązki nerwów przywspółczulnych do narządów płciowych, następuje przewaga unerwienia przywspółczulnego (rozszerzającego naczynia) nad współczulnym. Powoduje to wydzielanie tlenku azotu przez komórki śródbłonka i przez zakończenia nerwowe w ciałach jamistych prącia. Tętnice rozszerzają się. Ciśnienie w ciałach jamistych zwiększa się i krew zaczyna w nich zalegać (normalnie jamki są puste a krew przepływa przez anastomozy), ponieważ odpływ żylny jest zablokowany (żyły są uciśnięte przez powiększone tętnice). Jeśli erekcja utrzymuje się, wydzielane są inne mediatory rozszerzające naczynia (adenozyna, VIP) oraz następuje skurcz mięśni krocza (mięsień kulszowo-jamisty, mięsień opuszkowo-gąbczasty). Ciśnienie w ciałach jamistych przekracza zazwyczaj 150mm Hg (czyli jest wyższe niż ciśnienie skurczowe) co umożliwia kopulację.

Wzorce erekcji
Erekcja może być spowodowana mechanicznym pobudzaniem (np. podczas masturbacji) narządów płciowych lub poprzez czynniki psychogenne. Ten drugi czynnik – bodźce erogenne takie jak wyobraźnia, zapach, dźwięk, dotyk – jest główną przyczyną występowania erekcji u zwierząt.

Czasami występuje erekcja spontaniczna spowodowana spontaniczną aktywnością neuronów w ośrodkach mózgu odpowiedzialnych za erekcje.

Ponadto erekcje zawsze towarzyszą fazie snu REM, to tzw. nocne erekcje członka – ich obecność (lub nie) pozwala ustalić, czy pacjent ma zaburzenia erekcji na tle psychicznym (erekcja podczas snu występuje) czy fizycznym (jeśli erekcji nie ma). Zmiany miażdżycowe lub cukrzyca (zwłaszcza nieleczona) to przykłady obwodowych przyczyn zaburzenia seksualnego.

Podczas wzwodu pobudzany jest ośrodek wytryskowy w rdzeniu, co może, ale nie musi prowadzić do ejakulacji.